Mark Knopfler'la nice senelere

Sultans Of Swing, Walk Of Life ve Money For Nothing... Duyar duymaz tanıyacağınız bu üç şarkının sahibi, Dire Straits’in elebaşı, rock tarihinin en mülayim müzisyenlerinden biri Mark Knopfler. 12 Ağustos Knopfler'ın doğum günü. Bu vesileyle kendisine dair bir hafıza tazeleme yapalım.



Mark Knopfler bir şarkıcı, şarkı yazarı, prodüktör, stüdyo müzisyeni, film müzikleri bestecisi ve belki de hepsinden önemlisi çok iyi bir gitarist.

İskoçya’da dünyaya gelen Knopfler’ın babası bir Macar göçmeni. 1939’da Nazi Almanya’sının marifetlerinden(!) mümkün olduğunca uzağa kaçmak amacıyla soluğu İngiltere’de alıyor baba Knopfler.

Çocukluğunda büyük bir Elvis Presley hayranıymış Mark Knopfler. “Elvis olmak istiyordum. Kısa şortla gezerken bile gömleğimin yakalarını tıpkı Elvis gibi yukarı kaldırırdım.” diyor hayranlığını anlatırken. Piyano, armonika ve keman çalmayı denemiş, ama hiçbiri gitardan uzak tutamış Knopfler'ı.

Özellikle Cliff Richard’la yaptıkları çalışmalar sayesinde bizde de bir kuşak tarafından gayet iyi hatırlanan İngiliz grup The Shadows’un şarkılarının notalarını içeren bir kitap edinerek başlamış gitara. Hangi akorun nasıl basıldığını gösteren şemalardan kendi kendine sökmüş çalmayı.

İlk elektrikli gitarı da The Shadows gitaristi Hank Marvin’inkinin ucuz bir kopyası. Babasına 50 sterline malolan bu gitar, aile bütçesinde ciddi bir sarsıntıya yol açınca, bir de amfi istemeye çekinmiş Knopfler. Ama bunun bedelini de gitar amfisi niyetine kullanmaya kalktığı evdeki radyoyu havaya uçurarak ödemiş.

Gitar çalış stili, solak olmasına rağmen bir solak gitarı kullanmaması ve kendisinin en önemli alameti farikası olarak görülen sağ el tekniği Bay Knopfler’a bakılırsa ‘gitar hocalarının kabusu olabilecek’ bir stil.

Mark Knopfler’ın 1967’de Harlow Üniversitesi’nde gazetecilik okumaya başlıyor. Henüz daha ilk senesinde yerel gazetelerde yazıları yayımlanmaya başlıyor. Okulun mezunları arasında The Guardian gazetesinin editörü Alan Rusbridger, BBC’nin ünlü radyo programcısı Steve Lamaq, CNN’de program yapan Piers Morgan gibi ‘duayen’ler de var.

Harlow Üniversitesi’yle birkaç yıl süren macerasını Leeds Üniversitesi’nde tamamlıyor Knopfler. 1973’de okuldan mezun olduktan sonra bir yandan gruplar kurup dağıtıyor, bir yandan da öğretim görevlisi olarak kısa bir süre çalışıyor. Yine kendisi gibi müzisyen olan kardeşi David’in yanına taşınıyor. Dire Straits’i birlikte kuracağı John Illsley’le de David vasıtasıyla tanışıyor.

İlk Dire Straits plağı 1978 sonbaharında piyasaya çıkıyor. Punk’ın yakıp yıktığı günlerde Dire Straits’in kökleri blues ve country/folk’a dayalı progresif rock aromalı müziği pek dikkat çekmiyor önce. Ta ki albümün B yüzünün ilk şarkısı Sultans Of Swing iyi müziği havada kapan kulaklara tüm zerafetiyle çarpana dek.

Bob Dylan, 1979 yılında ‘Sultans Of Swing’i duyar duymaz o sıralarda üzerinde çalışmakta olduğu albümü Slow Train Coming'de çalmasını teklif eder Mark Knopfler’a. Cevap (tabii ki) olumludur. İki müzisyenin yolu dörrt yıl sonra tekrar kesişir. Dylan’ın Infidels albümünde Knopfler, bu defa bir de prodüktör olarak, yine iş başındadır.

Sonrasında peş peşe hem iyi satan, hem de eleştirmenler tarafından tam not verilme işlemine tâbi tutulan albümleri geliyor Dire Straits’in; Communiqué, Making Movies, Love Over Gold ve duble plaklık konser kaydı Alchemy.

Grubun başarılı kariyerini birkaç gömlek daha da yukarı taşıyan kayıtsa 1985’te piyasaya çıkıyor. Bugüne kadar toplam satışı 30 milyon civarına ulaşan Brothers In Arms albümleri sadece 80’lerin değil, kayıtlı müzik tarihinin de en görkemli başarılarından birine ihtiva ettiği notalarla imza atıyor.

Money For Nothing ve Walk Of Life gibi iki devasa hit’i barındıran dokuz şarkılık albümün tam yedi şarkısı 45’lik (ya da single diyelim) olarak yayımlanır. Mp3 çağında bir albümün tüm şarkılarının dijital ortamda birer single muamelesi görmesi sizi yanıltmasın, o yıllarda böylesi şeyler sadece ‘büyük’ albümlerin başına geliyordu.

Brothers In Arms’a dair bir diğer önemli nokta ise, kendisinin CD formatında satış rakamı bir milyonu geçen ilk albüm olması. Piyasaya çıktığı yılın Grammy ve Brit ödüllerini de topladığını eklemeyi de unutmayalım bu ticari başarı notuna ek olarak.

1987’de artık fethettiği ABD ile yetinemeyeceğini anlayan MTV, artık Avrupa’da da yayın yapmaya karar verir. MTV Europe kanalı yayın hayatına o yılın 1 Ağustos’unda başlar ve gösterilen ilk video klip Money For Nothing'inki olur. Şarkıyı hatırlayanların gayet iyi bildiği üzere, bunun en büyük sebebi şarkının hemen başında işittiğimiz “MTV’mi istiyorum” cümlesi ve o günün şartlarına göre epey modern video klibidir.

Bir sonraki Dire Straits albümünün, yine çok başarılı olan On Every Street’in gelişi tam 6 yıl alır. Büyük bir dünya turnesi ve bu turnenin kayıtlarından oluşan bir konser albümü de hemen takip eder onu. Ama ‘son’ yazısı da ekranda belirmekte gecikmez. Knopfler 1995’te grubu dağıttığını açıklar.



O tarihten bu yana da birkaç istisnai durum dışında Dire Straits’i sahnede birlikte gören olmadı. Knopfler araları fazla uzatmadan solo albümler kaydetmeye, dünyaca ünlü başka sanatçıların albümlerine konuk olmaya ve sakin bir hayat (2003’te geçirdiği motosiklet kazasını saymazsak) sürmeye devam ediyor.

Üç kez evlendi. Son evliliğini İngiliz aktris Kitty Aldridge ile 1997’de yaptı. İki kız babası Knopfler’ın önceki evliliğinden de ikiz oğulları var.

Son stüdyo albümü Privateering 2012’nin son günlerinde piyasaya çıktı. Albüm çıkar çıkmaz da Bob Dylan’ın Amerika turnesine katıldı. ‘Privateering’ şerefine çıkacağı Avrupa turnesinin bir durağı da İstanbul oldu.

Robert De Niro ve Dustin Hoffman’ın başrollerinde oynadığı ve Amerikan siyasetinin kapalı kapıları ardında nelerin döndüğünü açık eden filmlerden ‘Wag The Dog / Başkanın Adamları’, müzikleri Knopfler’a ait filmlerden sadece biri. ‘Requiem For A Dream / Bir Düş İçin Ağıt’ın uyarlandığı kitabın yazarı Hubert Selby Jr’nin bir diğer içinize oturan başyapıtı ‘Brooklyn’e Son Çıkış’ın beyazperde uyarlamasının müzikleri de Knopfler imzası taşıyor.

Mark Knopfler’ın film müziklerindeki mahareti konusunda kısa yoldan fikir sahibi olabilmek de mümkün, sanatçının 1993’te yayımlanan ‘Screenplaying’ albümü o tarihe kadar filmlere yazdığı şarkılardan derlenmiş.

Yaşı ilerlemiş rock yıldızları için sıkça kullanılan bir sıfat ‘dinozor’. Ama Mark Knopfler söz konusu olduğunda durum biraz daha farklı. Çünkü adını Mark Knopfler’dan alan gerçek bir dinozor da var. 2001’de Madagaskar’da yapılan kazılar sırasında Masiakasaurus’lara mensup yeni bir tür keşfeden ekip, tüm bu uğraşları sırasında onları hiç yalnız bırakmayan şarkıların sahibine bir ‘güzellik’ yapmak istemiş. Ve Masiakasaurus Knopfleri adını uygun görmüşler keşiflerine.